Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа

Слоўнік беларускай мовы

Слоўнік беларускай мовы / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад. В. П. Русак [і інш.] ; навук. рэд. В. П. Русак. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 915 с.

ISBN 978-985-08-3088-3

Найбольш поўнае акадэмічнае выданне слоўніка падрыхтавана з улікам моўнай практыкі і тых тэндэнцый, што праявіліся ў сістэме літаратурнай мовы ў першай чвэрці новага тысячагоддзя. У аснову рэестра слоўніка, які ўключае каля 150 тыс. слоў, пакладзены рэестр «Слоўніка беларускай мовы» 2012 года выдання, дапоўнены лексікай, што ўвайшла ва ўжытак у апошнія дзесяцігоддзі, а таксама лексікай, якая можа вызваць цяжкасці пры нарматыўным напісанні.

Разлічаны на мовазнаўцаў, настаўнікаў беларускай мовы, выкладчыкаў і студэнтаў філалагічных факультэтаў, журналістаў, пісьменнікаў, рэдактараў і ўсіх, хто карыстаецца беларускай мовай.

Падрыхтаваны да выдання першы выпуск “Беларускага фальклорна-этналінгвістычнага атласа”

Навукоўцы Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН падрыхтавалі да выдання першы выпуск “Беларускага фальклорна-этналінгвістычнага атласа”. Пра яго змест карэспандэнту агенцтва “Мінск-Навіны” расказалі ў Акадэміі навук.

Па словах загадчыцы сектара этналінгвістыкі і фальклору Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Алены Боганевай, у атласе будзе апублікаваны сістэматызаваны комплекс матэрыялаў па беларускай міфалогіі, фалькларыстыцы і этналогіі ў сувязі з картаграфаваннем распаўсюджвання некаторых матываў і сюжэтаў народнай прозы, вераванняў і абрадавых практык на тэрыторыі Беларусі.

Падрабязней >>>

II Міжнародны навуковы кангрэс «БЕЛАРУСКАЯ МОВА – ГАЛОЎНАЯ ГІСТОРЫКА-КУЛЬТУРНАЯ КАШТОЎНАСЦЬ НАЦЫІ І ДЗЯРЖАВЫ» (да 95-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа), Мінск, 31 кастрычніка – 1 лістапада 2024 г.

Інфармацыйны ліст. Кангрэс 95 гадоў Інстытут мовазнаўства

Паважаныя калегі!

31 кастрычніка – 1 лістапада 2024 года ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа ДНУ «Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі» адбудзецца II Міжнародны навуковы кангрэс «БЕЛАРУСКАЯ МОВА – ГАЛОЎНАЯ ГІСТОРЫКА-КУЛЬТУРНАЯ КАШТОЎНАСЦЬ НАЦЫІ І ДЗЯРЖАВЫ» (да 95-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа).

Неабходная інфармацыя для ўдзелу ў кангрэсе размешчана ў інфармацыйным лісце.

Запрашаем да ўдзелу!

Мерапрыемствы ў межах дыялогавай моладзевай пляцоўкі «Культура мовы — абавязак патрыёта»

Сучасныя падыходы ў выхаванні маладога пакалення заснаваны на сусветнай гуманістычнай тэндэнцыі захавання і развіцця нацыянальна-культурнай самабытнасці народаў, найважнейшым элементам якой выступае нацыянальная мова. У працэсе навучання патрабуецца падрыхтаваць не проста спецыяліста ў сваёй прафесійнай сферы, а камунікатыўна развітую асобу, з шырокім кругаглядам і сфарміраваным светапоглядам.

11 сакавіка 2024 года для вучняў 9-11 класаў з Мінскай вобласці была прачытана лекцыя, прысвечаная культуры мовы, і праведзены адукацыйны семінар у рамках выканання плана мерапрыемстваў канцэпцыі развіцця нацыянальнай культурнай прасторы ва ўсіх сферах грамадства на 2024-2026 гады. Мерапрыемствы прайшлі на базе Мінскага абласнога інстытута развіцця адукацыі ў межах дыялогавай моладзевай пляцоўкі «Культура мовы — абавязак патрыёта», падрыхтавала і правяла іх навуковы супрацоўнік аддзела лексікалогіі і лексікаграфіі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Анастасія Марозава.

ПАЛАЖЭННЕ аб конкурсе навукова-даследчых работ “Вы паслухайце родную мову: жаўруковаю песняй звініць…” (да 95-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі)

1. Агульныя палажэнні

Конкурс навукова-даследчых работ у галіне мовазнаўства сярод навучэнцаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі Рэспублікі Беларусь, навучэнцаў устаноў прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай адукацыі, студэнтаў ВНУ (далей – Конкурс), прымеркаваны да 95-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі (далей – Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа), – сумесная ініцыятыва Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа і рэдакцыі часопіса “Роднае слова”, скіраваная на захаванне духоўнай спадчыны народа, павышэнне моўнай кампетэнцыі носьбітаў беларускай мовы, грамадзянска-патрыятычнае выхаванне і развіццё навукова-даследчых здольнасцей навучэнцаў і студэнтаў.

БЕЛАРУСЬ, ТЫ ЗБУДАВАНА З БЕЛАРУСКІХ СЛОЎ!

Супрацоўнікі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Алена Путрыч, Карына Жартун і Наталля Якавенка выступілі ў якасці членаў журы завочнага і вочнага этапаў V навукова-практычнай канферэнцыі “Беларусь, ты збудавана з беларускіх слоў!”, якую правёў Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры з нагоды Міжнароднага Дня роднай мовы.

Журы ў перыяд 21–26 лютага 2024 г. былі ацэнены 80 літаратуразнаўчых, мовазнаўчых і краязнаўчых работ, падрыхтаваных вучнямі VIII–XI класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі г. Мінска і Мінскай вобласці. Лепшыя 33 работы прадстаўляліся аўтарамі ў дзвюх секцыях (асобна вучні VIII–ІX і Х–XI класаў) на вочным этапе канферэнцыі 5 сакавіка.

КРУГЛЫ СТОЛ “СЛАВІСТЫКА. ЭТЫМАЛОГІЯ. ЭТНАЛІНГВІСТЫКА”

Круглы стол адбыўся 28 лютага 2024 на базе філалагічнага факультэта БДУ. Навуковае мерапрыемства было арганізавана аддзелам славістыкі і тэорыі мовы Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа сумесна з кафедрай тэарэтычнага і славянскага мовазнаўства філалагічнага факультэта.

Круглы стол быў скіраваны на прафесійную арыентацыю студэнтаў, падтрымку іх цікавасці да навуковых даследаванняў, фарміраванне адказнага стаўлення да навуковай дзейнасці, выхаванне патрыятызму праз разуменне ўнікальнасці беларускай нацыянальнай мовы і культуры.

ГУЛЬНЯ-КВЭСТ У НЯДЗЕЛЬНАЙ ШКОЛЕ

У вясёлай і займальнай форме прайшла гульня-квэст “Беларуская скарбонка”, прымеркаваная да Міжнароднага дня роднай мовы, 25 лютага 2024 г. у нядзельнай школе прыхода храма святой роўнаапостальнай княгіні Вольгі ў г. Мінску.

Дарослыя і дзеці з задавальненнем адгадвалі загадкі, крыжаванкі і рэбусы; збіралі “рассыпаныя” прыказкі; успаміналі фальклорныя і этнаграфічныя матэрыялы; перакладалі выразы на беларускую мову, падбіралі іншамоўныя адпаведнікі да беларускіх слоў і яшчэ многа іншага.

Мерапрыемства дало магчымасць усім прысутным не толькі праверыць свае веды ў галіне беларускай мовы, але і даведацца пра шмат новага.

“УСЁ МІЛАГУЧНА ДЛЯ СЛЫХУ МАЙГО”: сустрэча да Міжнароднага дня роднай мовы ў Беларускім дзяржаўным тэхнічным універсітэце

23 лютага 2024 г. у Беларускім дзяржаўным тэхнічным універсітэце з лекцыяй на тэму “Усё мілагучна для слыху майго” выступіла галоўны навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі доктар філалагічных навук Мароз Валянціна Канстанцінаўна.

ПА СТАРОНКАХ ГІСТОРЫІ РОДНАЙ МОВЫ

Інтэрактыўная лекцыя, прысвечаная помнікам беларускай пісьменнасці XIV–XVIII стст., адбылася 22 лютага 2024 года ў ДУА “Гімназія № 22 г. Мінска”. Для дзесяцікласнікаў установы яе правяла загадчык аддзела гісторыі беларускай мовы ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі” Наталля Вікенцьеўна Паляшчук.

Глядзіце таксама