У Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа прайшоў II Міжнародны навуковы кангрэс “Беларуская мова – галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы”, у якім прынялі ўдзел 178 чалавек. Падчас кангрэса адбыліся два пленарныя пасяджэнні, працавалі сем секцый, на якіх было абмеркавана шырокае праблемнае поле мовазнаўчых пытанняў:  сучасная беларуская мова: стан і тэндэнцыі яе развіцця; актуальныя праблемы гістарычнага мовазнаўства; дыялекты беларускай нацыянальнай мовы: сучасны стан; сучасныя праблемы беларускай лексікалогіі і лексікаграфіі; праблемы функцыянавання сучаснай беларускай мовы ва ўмовах блізкароднаснага білінгвізму; беларуска-славянскае і беларуска-неславянскае моўнае ўзаемадзеянне на розных гістарычных этапах; стылістыка тэксту і мова мастацкага твора, тэорыя і практыка перакладу; беларуская тэрміналогія і тэрмінаграфія: набыткі і перспектывы; фразеалогія і моўная карціна свету; анамастыка: гісторыя, сучасны стан і перспектывы развіцця; камп’ютарная лінгвістыка і корпусныя даследаванні мовы; актуальныя праблемы этналінгвістыкі, лінгвакультуралогіі, лінгвакраіназнаўства; тэарэтычныя і практычныя праблемы методыкі выкладання беларускай мовы; беларуская мова як замежная і інш.

30 кастрычніка 2024 года падчас Другога міжнароднага навуковага кангрэса “Беларуская мова – галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы” (да 95-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа) адбылося ўрачыстае ўзнагароджанне лаўрэатаў Рэспубліканскага конкурсу навукова-даследчых работ “Вы паслухайце родную мову: жаўруковаю песняй звініць…”.

Конкурс быў абвешчаны па сумеснай ініцыятыве Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа і рэдакцыі часопіса “Роднае слова”. Мэта конкурсу – захаванне духоўнай спадчыны народа, павышэнне моўнай кампетэнцыі носьбітаў беларускай мовы, грамадзянска-патрыятычнае выхаванне і развіццё навукова-даследчых здольнасцей навучэнцаў і студэнтаў. Такое агульнарэспубліканскае мерапрыемства скіравана на павышэнне цікавасці да навукова-даследчага вывучэння роднай мовы, літаратуры, гісторыі і культуры, павышэнне інтэлектуальнага ўзроўню, захаванне і перадачу культурна-гістарычнай спадчыны будучым пакаленням, дэманстрацыю і папулярызацыю дасягненняў навучэнцаў і іх педагогаў. Конкурс стаў добрай навуковай платформай для моладзі і даследчыкаў, якія імкнуцца паглыбіць свае веды ў галіне мовазнаўства і прадэманстраваць свае дасягненні.

24 кастрычніка 2024 г. у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа адбыўся круглы стол “Михаил Гапеевич Булахов: педагог, ученый, личность (к 105-летию со дня рождения)”, прысвечаны 105-годдзю з дня нараджэння Міхаіла Гапеевіча БУЛАХАВА – вядомага беларускага вучонага, доктара філалагічных навук, прафесара, заслужанага дзеяча навукі Беларусі, пад кіраўніцтвам якога і пры яго непасрэдным удзеле была створана “Граматыка беларускай мовы” ў 2-х частках (1962; 1966).

Этналінгвістыка і традыцыйная культура: дыяхранічны і сінхранічны аспекты міжмоўнага ўзаемадзеяння: зб. навук. арт. / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; пад рэд. Т.М. Аліферчык, Г.В. Алексяевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 285 с.

ISBN 978-985-08-3202-3.

Зборнік падрыхтаваны паводле працы Міжнароднай навуковай канферэнцыі “Этналінгвістыка і традыцыйная культура: дыяхранічны і сінхранічны аспекты міжмоўнага ўзаемадзеяння” (2–3 лістапада 2022 г., Мінск). Выданне змяшчае навуковыя працы беларускіх і замежных даследчыкаў у галіне этналінгвістыкі і сумежных дысцыплін: фалькларыстыкі, анамастыкі, фразеалогіі, этымалогіі, дыялекталогіі, лінгвакультуралогіі і інш. У артыкулах закранаюцца пытанні міжмоўнага і міжкультурнага ўзаемадзеяння ў сінхраніі і дыяхраніі.

18 кастрычніка пайшоў з жыцця выбітны беларускі вучоны, беларусіст, славіст, балканіст, этымолаг, дыялектолаг, этналінгвіст – Генадзь Апанасавіч ЦЫХУН.

Лексічны атлас беларускіх народных гаворак: аналітычны агляд і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад., манаграф. раздзел і інш.: В. М. Курцова. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 537 с.

ISBN 978-985-08-3191-0.

«Лексічны атлас беларускіх народных гаворак: аналітычныя і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы» – гэта комплексная навукова-інтэрпрэтацыйная і даведачна-інфармацыйная праца, падрыхтаваная на аснове пяцітомнага лінгвагеаграфічнага даследавання, якое было надрукавана ў 1993–1998 гг. Яна складаецца з бібліяграфічнай часткі, матэрыялы якой прысвечаны асвятленню ролі лаўрэатаў Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь у стварэнні «Лексічнага атласа беларускіх народных гаворак» (ЛАБНГ), манаграфічнага раздзела пра лексічны атлас – гісторыю яго стварэння, структуру, тыпы лінгвагеаграфічных карт і іх асаблівасці, з індэкса слоў, зафіксаваных у пяці тамах атласа, і розных даведачных матэрыялаў – спісаў карт, лексічнага апытальніка, даведачных матэрыялаў аб населеных пунктах, ці сетцы ЛАБНГ, аб правядзенні дыялекталагічных экспедыцый і інш.

Выданне робіць істотны ўклад у тэорыю і практыку лінгвагеаграфічных даследаванняў і будзе цікавым для шырокага кола лінгвістаў. Праца разлічана на даследчыкаў, выкладчыкаў усходнеславянскіх моў, славістаў, а таксама фалькларыстаў, этнографаў, аматараў роднай мовы.