25 студзеня ва ўстановах адукацыі Мінска ладзіліся мерапрыемствы ў межах інфармацыйна-адукацыйнага праекта “ШАГ” – “Школа актыўнага грамадзяніна”. З лекцыяй на тэму “Радзіма мая Беларусь у асобах. Славутыя імёны ў навуцы і адукацыі” па запрашэнні адміністрацыі ДУА “Гімназія з беларускай мовай навучання № 23 г. Мінска” перад навучэнцамі 8-11 класаў выступіла Мароз Валянціна Канстанцінаўна, галоўны навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа ДНУ “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі”.

На сустрэчы ў форме дыялогу адбыўся абмен думкамі пра тое, што ляжыць у аснове патрыятычнай пазіцыі грамадзяніна. Увага аўдыторыі была засяроджана на 54-м артыкуле Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, дзе зберажэнне гісторыка-культурнай, духоўнай спадчыны і іншых нацыянальных каштоўнасцяў, таксама як і захаванне гістарычнай памяці аб гераічным мінулым беларускага народа, патрыятызм з’яўляюцца абавязкам кожнага грамадзяніна Рэспублікі Беларусь. Лагічным працягам размовы прагучалі выказаныя мастацкім словам праграмных твораў беларускай літаратуры аргументы, што ў аснове патрыятызму – любоў да ўсяго роднага. І што менавіта мова кожнага народа выступае найважнейшым сродкам адданасці сваёй Радзіме. Таму зместавым напаўненнем лекцыі з’явілася інфармацыя пра славутыя імёны ў беларускай мовазнаўчай навуцы і адукацыі.

Традыцыйна на пачатку студзеня прайшоў трэці этап рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах “Беларуская мова” і “Беларуская літаратура” за 2023/2024  навучальны год.

У журы алімпіяды акрамя настаўнікаў школ і выкладчыкаў вышэйшых навучальных устаноў г. Мінска ўваходзілі і супрацоўнікі Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (філіял “Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа”) – вядучы навуковы супрацоўнік аддзела сучаснай беларускай мовы кандыдат філалагічных навук Вікторыя Іванаўна Уласевіч і вядучы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы кандыдат філалагічных навук Эльвіра Валер’еўна Ярмоленка.

Аддзел славістыкі і тэорыі мовы Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа запрашае прыняць удзел у пасяджэнні круглага стала з нагоды
100-годдзя з дня нараджэння знанага беларускага вучонага Віктара Уладзіміравіча Мартынава.

В.У. Мартынаў – доктар філалагічных навук (1969), прафесар (1971). Занесены ў «Кнігу гонару» ЗША (1989). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1990). Стаў чалавекам стагоддзя i атрымаў узнагароду ХХ ст. Брытанскага біяграфічнага цэнтра ў Кембрыджы (1993).

В.У. Мартынаў з 1962 г. па 1990 г. узначальваў аддзел агульнага і славянскага мовазнаўства Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа (цяпер – аддзел славістыкі і тэорыі мовы). Навуковая дзейнасць даследчыка мела выключнае значэнне для беларусістыкі, славістыкі, этымалогіі, а таксама кампаратывістыкі, фармалізацыі семантыкі і лінгвістычных аспектаў праблем штучнага інтэлекту. В.У. Мартынаў з’яўляўся сааўтарам і галоўным рэдактарам першых васьмі тамоў “Этымалагічнага слоўніка беларускай мовы” (1978–1993 гг.).

Круглы стол адбудзецца 30 студзеня 2024 г. у 11.00 у 302 п. па адрасе вул. Сурганава 1, корп. 2.

Запрашаем калег і ўсіх зацікаўленых!

15 снежня ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа адбылася абарона дысертацыйнага даследавання Юліі Леанідаўны Хвіланчук “Дзеяслоўныя прыназоўнікавыя словазлучэнні ў беларускіх народных гаворках: структурна-семантычная характарыстыка, пашырэнне, паходжанне”. Даследчая праца была падрыхтавана ў аддзеле дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі пад кіраўніцтвам кандыдата філалагічных навук, дацэнта, загадчыка аддзела В. М. Курцовай. Афіцыйнымі апанентамі на дысертацыі выступілі Ірына Алегаўна Гапоненка, доктар філалагічных навук, прафесар, прафесар кафедры беларускага мовазнаўства Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, і Таццяна Антонаўна Грачыха, кандыдат філалагічных навук, дацэнт, дацэнт, загадчык кафедры рускай мовы як замежнай УА «Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П. М. Машэрава». Апаніруючай арганізацыяй з’яўлялася УА «Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна».

Ва Універсітэце Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адбыўся круглы стол “Праблемы навуковага перакладу старажытных блізкаўсходніх тэкстаў на беларускую мову”. З вітальным словам да ўдзельнікаў звярнуўся прарэктар па навукова-метадычнай рабоце Д.В. Мазарчук.

Мерапрыемства было ініцыявана групай гісторыкаў – даследчыкаў старажытных пісьмовых помнікаў Блізкага Усходу. У фокусе дыскусіі знаходзілася рэалізацыя праекта па падрыхтоўцы выдання зборніка перакладаў на беларускую мову шэрагу гістарычных тэкстаў са старажытнаегіпецкай, хецкай, старажытнаперсідскай, старажытнаяўрэйскай, шумерскай і акадскай моў.

11 лістапада 2023 г. у Мірскім замку адбылася прэзентацыя факсімільнага выдання ўнікальнага помніка старабеларускай пісьменнасці XVI ст. – Жухавіцкага Евангелля (названага так па месцы яго знаходжання – вёскі Жухавічы, што недалёка ад Міра).

21 лістапада 2023 года загадчык аддзела гісторыі беларускай мовы Наталля Вікенцьеўна Паляшчук і вядучы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы Эльвіра Валер’еўна Ярмоленка правялі сустрэчу-прэзентацыю “Гісторыя роднай мовы” са студэнтамі 1-га курса факультэта дашкольнай адукацыі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка.

Круглы стол адбудзецца 29 лістапада 2023 г. а 14.00 у п. 302 (Сурганава, 1/2).

Удзельнікі:

1. Капылоў І.Л., дырэктар Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа, к.ф.н., дацэнт

2. Цыхун Г.А., галоўны навуковы супрацоўнік аддзела славістыкі і тэорыі мовы, д.ф.н., прафесар

3. Курцова В.М., загадчык аддзела дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі, к.ф.н.

4. Запрудскі С.М., дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства філалагічнага факультэта БДУ, к.ф.н., дацэнт

5. Кошчанка У.А., загадчык сектара камп’ютарнай лінгвістыкі

6. Волкава Я.В., навуковы супрацоўнік аддзела славістыкі і тэорыі мовы

Гэтыя словы народнага паэта Беларусі, акадэміка АН БССР Якуба Коласа сталі назвай прэзентацыі новай кнігі «Якуб Колас» з серыі «Жыццё знакамітых людзей Беларусі» выдавецтва «Мастацкая літаратура». Прэзентацыя, арганізатарамі якой з’яўляюцца Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі, Дзяржаўны літаратурна-мемарыяльны музей Якуба Коласа і выдавецтва «Мастацкая літаратура», адбылася 26 кастрычніка ў названым музеі. Укладальнік кнігі − вядучы навуковы супрацоўнік Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа, доктар філалагічных навук, дацэнт Наталля Якавенка.